Sociaal werk? Dat loont, zeggen deze werkgevers
De sociale werkvloer loont, zo laten steeds meer onderzoeken zien. En het aantal Amsterdamse werkgevers dat zo’n werkplek biedt aan iemand die extra ondersteuning nodig heeft is de afgelopen jaren gestegen naar 13 procent.Toch ervaren veel werkgevers de nodige drempels om ermee aan de slag te gaan. Deze koudwatervrees is onterecht, weten de werkgevers die Sociaal Werkkoepel Amsterdam voor dit artikel interviewde. We vroegen acht inclusiemakers van Deloitte, HvA-UvA, CSU, Vloerboenen en Schreuders Groen naar hun uitdagingen én oplossingen in sociaal werk.
Werkgevers die inclusief werven en werken hebben minder last van personeelskrapte, zagen hun omzet de afgelopen drie jaar vaker stijgen en zijn ook minder onzeker over hun toekomstige omzet. Dat en meer valt te lezen in een onderzoek van Rabobank over inclusie bij bedrijven dat in april dit jaar werd gepubliceerd. Eerder werden in dit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) al de belangrijkste redenen genoemd voor het niet inzetten van mensen met een ondersteuningsvraag. Er zouden geen geschikte vacatures zijn en het zou niet mogelijk zijn om deze mensen te begeleiden.
Hoe kunnen werkgevers over de drempels die zij ervaren heen komen en sociale werkplekken gaan creëren, zodat zij van de voordelen van een sociale werkvloer kunnen gaan profiteren? Daarover gingen we in gesprek met acht inclusiemakers van vijf werkgevers: Deloitte, HvA-UvA, CSU, Vloer Boenen en Schreuders Groen. Zij delen hier hun uitdagingen én oplossingen uit de praktijk van de sociale werkvloer.
.
1: Hoe zorg ik voor draagvlak in mijn organisatie?
Gilda den Rooijen is senior team lead tax, legal en audit voor Deloitte in Amsterdam. ‘Een paar jaar geleden liep ik op de Zuidas en keek om me heen. Ik zag allemaal jonge en gezonde mensen, maar niemand met een rolstoel of andere beperking. Zo realiseerde ik me dat er iets miste. Toen ben ik wat gaan rondbellen. En vervolgens pitchte ik in mijn organisatie dat ik mensen met een arbeidsbeperking wilde gaan inzetten. “Als jij dat wil, ga dat dan maar doen”, was de reactie die ik kreeg.’
‘De beste manier om mensen te overtuigen
is door te laten zien dat het kan’
Als niet iedereen meteen enthousiast reageert op je inclusieplannen, is het belangrijk om draagvlak te creëren, zeker in een grote organisatie. Bij HvA-UvA (9000 medewerkers) werd in 2022 werd Gracia Clijdesdale aangetrokken als kwartiermaker participatie om meer participatiebanen (zoals deze werkplekken bij HvA-UvA en landelijk buiten Amsterdam worden genoemd) te creëren. Gracia: ‘Het is meestal geen onwil. Maar collega’s weten vaak simpelweg niet wat sociaal werk inhoudt en hoe ze het kunnen aanpakken. Ze hebben vragen. Om wat voor mensen gaat het eigenlijk? En hebben we wel tijd om ze de juiste begeleiding te bieden? Maar daar kun je ze bij helpen.’
Tip: Begin gewoon met werven
Volgens Gracia Clijdesdale moet je niet wachten tot je iedereen mee hebt of dat er budget is. ‘Je moet vooral gewoon beginnen met het aannemen van mensen op plekken in de organisatie waar het wél kan.’ Ook Gilda den Rooijen is bij Deloitte op die manier begonnen. ‘De reacties op mijn plannen waren in eerste instantie gematigd. Maar de beste manier om mensen te overtuigen is door te laten zien dat het kan. Dus ik ben gewoon mensen gaan werven.’
Tip: Laat zien dat het wél kan
De eerste kandidaat die Gilda den Rooijen aannam werkt inmiddels naar volle tevredenheid als executive assistant bij Deloitte. Gilda: ‘Andro had een jobcoach, maar die heeft hij nu niet meer nodig. En onlangs tekende hij een contract voor onbepaalde tijd. Bovendien kreeg de grootste criticus van sociaal werk het meest profijt van Andro’s werk. Een beter bewijs dat het werkt kan ik niet leveren. We hebben het succes van Andro ook breder gedeeld in de organisatie. Laten zien dat het werkt is de beste manier om vooroordelen te slechten.’
Tip: Creëer bewustwording
Tegelijkertijd kunnen inclusiemakers werken aan bewustwording en beleid om sociale werkplekken in te bedden in de organisatie. Gracia Clijdesdale: ‘Ik bewandel nu twee paden tegelijkertijd. We creëren participatiebanen en ondertussen bewandel ik een strategisch-bestuurlijk pad om bewustwording, draagvlak en middelen te creëren. Van daaruit kan vervolgens inclusiever beleid ontstaan.’
.
2: Waar vind ik nieuwe collega’s voor sociaal werk?
Wie aan de slag wil met sociaal werk moet medewerkers vinden. Het sleutelwoord voor het vinden van mensen voor deze werkplekken met ondersteuning? Samenwerken!
Tip: Sluit je aan bij het netwerk van Sociaal Werkkoepel Amsterdam
Sociaal Werkkoepel is hét platform voor sociaal werk in Amsterdam. Samen met inmiddels 140 partners, waaronder werkgevers, gemeente, sociale firma’s en sociale partners verbindt de netwerkorganisatie het domein van sociaal werk en neemt initiatieven om het aantal werkplekken te laten groeien en de (keten)samenwerking te versterken. De partners werken samen, lossen knelpunten op en leren van elkaar. Voor informatie en advies over starten en samenwerken in sociaal werk kun je als werkgever bij Sociaal Werkkoepel terecht. Het kernteam helpt je op weg en legt de verbinding met andere partners, zoals Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam (WSP).
Tip: Samenwerken met Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam (WSP)
Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam (WSP), onderdeel van de gemeente, is er voor werkgevers die vacatures hebben of sociaal werk willen creëren. Zowel HvA-UvA als Deloitte werken samen met WSP voor het werven van nieuwe collega’s. Deloitte werkt met WSP ook aan leerwerktrajecten, vertelt Edwin Jong, programmamanager van verschillende sociale innovatieprogramma’s. ‘Zo zijn we zijn een samenwerking aangegaan om op onze locatie in Amsterdam een opleiding in de horeca te bieden zodat zij een quickstart in werk kunnen maken.’
‘Wij nemen deel aan
speciale banenmarkten’
Directeuren William en Wim (sr) Schreuders van sociale firma Schreuders Groen vinden ook nieuwe collega’s via leerwerktrajecten van WSP. Wim: ‘WSP heeft leerwerktrajecten waar werkzoekenden cursussen in groenvoorziening kunnen volgen. Vervolgens lopen ze bij ons een dag mee, waar zij de sfeer proeven en de werkzaamheden ervaren. En wij kijken of ze in ons team passen. Is er een klik, dan gaan deze mensen het eerste half jaar bij ons aan de slag via een detacheerder. Daarna krijgen ze bij ons een contract. Dat werkt heel goed.’
Facilitair bedrijf CSU werkt ook nauw samen met WSP. Gert Koffeman, business unit directeur: ‘We nemen deel aan speciale banenmarkten voor werkzoekenden. Daar zitten ook mensen bij die extra ondersteuning nodig hebben. Wij zien schoonmaakwerk als een manier om laagdrempelig stapsgewijs aan het arbeidsproces te gaan deelnemen. Met de juiste begeleiding en als je fysiek sterk genoeg bent kun je bij ons naar je droombaan toewerken. Dat doen we dan bijvoorbeeld door middel van een proefplaatsing of met een jobcoach van gemeente Amsterdam. Het uiteindelijke doel is altijd een regulier dienstverband.’
Tip: Samenwerken met sociaal ontwikkelbedrijven
Bij sociaal ontwikkelbedrijven kunnen mensen met een ondersteuningsvraag zich ontwikkelen en mogelijk doorgroeien naar een reguliere werkgever. Zowel Schreuders Groen als HvA-Uva vinden medewerkers via sociaal ontwikkelbedrijf Pantar. Nog een werkgever die dat doet is specialist in vloeronderhoud Vloer Boenen. Directeur Frits Hoogewoonink: ‘We hebben drie mensen via Pantar gevonden. En inmiddels werven we ook via WSP.’
Tip: Samenwerken met scholen
Sommige werkgevers werken rechtstreeks samen met mbo’s, praktijkscholen en pro/vso-scholen om nieuwe medewerkers te vinden. CSU werkt samen met scholen om jongeren op te leiden tot schoonmaakmedewerker. Doel is hen na de opleiding een baan aan te bieden. En ook HvA-UvA doet dat. Gracia Clijdesdale: ‘Leerlingen die van school komen en extra begeleiding nodig hebben kunnen bij ons instromen in een stage of een participatiebaan. Hiervoor loopt nu een pilot.’
Tip: Samenwerken via sociaal inkopen
Een manier die werkgevers steeds meer inzetten om bij te dragen aan werkplekken voor mensen met een ondersteuningsvraag en om aan hun social return (sroi) verplichting te voldoen, is door gebruik te maken van externe, sociale inhuur van bepaalde doelgroepen. Edwin Jong: ‘Zo huurt Deloitte extern mensen in die met persoonlijke begeleiding bij ons IT-werkzaamheden uitvoeren. En is de samenwerking goed, dan kunnen we iemand een contract aanbieden. Voor sroi werken we ook samen met Bureau Social Return van gemeente Amsterdam.’
Een zo koopt HvA-UvA schoonmaakwerk in bij CSU. Gracia Clijdesdale: ‘Als CSU participatiemedewerkers in dienst neemt die worden ingezet bij HvA-UvA, dan tellen ze ook mee voor ons quotum voor participatiebanen. Op die manier kun je ook via inkoop meer van zulke werkplekken creëren. Denk er bij het maken van aanbestedingen dus aan dat de juiste criteria worden gesteld voor de inkoop van bijvoorbeeld schoonmaak.’
‘Kijk naar wat
iemand wél kan’
Als sociale firma weten ze bij Schreuders Groen hoe belangrijk het is dat bij een aanbesteding de juiste criteria worden gesteld. William Schreuders: ‘Sociaal werkgeverschap betekent dat een bedrijf bewust de keuze maakt om extra tijd, aandacht en geld te steken in haar medewerkers. Dat is zeker niet de makkelijkste weg, uiteindelijk wel de mooiste. Het zou fantastisch als nog meer organisaties naast de prijs ook de sociale impact meenemen in hun inkoop en aanbestedingen.’
3: Hoe match ik kandidaten op vacatures en functies?
Werkgevers die sociaal werk bieden doen iets wezenlijk anders bij het werven van talent. Gilda den Rooijen verwoordt het zo. ‘Zoeken naar het schaap met de vijf poten is echt niet meer van deze tijd. We kunnen beter kijken naar wat iemand wél kan.’ Maar hoe doe je dat?
Tip: Pas jobcarving toe
Jobcarving is het op maat maken van een specifieke functie voor een medewerker met een ondersteuningsvraag door taakafsplitsing. Gilda: ‘Zo hadden wij een vacature voor een executive assistant. In het gesprek met onze kandidaat Andro – inmiddels collega – kwamen we tot de conclusie dat de functie te complex was. Toen hebben we er onderdelen uitgehaald die Andro nu verzorgt.’
Tip: Maak gebruik van jobcrafting
Op basis van die ervaring heeft Gilda den Rooijen de manier van werven helemaal omgedraaid. ‘Ga niet een vacaturetekst opstellen en zitten wachten tot er iemand op de functie past, maar draai het om. Kijk naar wat iemand wél kan, de talenten die iemand heeft, en creëer daar de functie omheen. Ik krijg nu mensen via WSP voorgesteld en op basis van het cv kijk ik dan waar een persoon goed zou kunnen passen.’
Tip: Pas functiecreatie toe
Wie op grote schaal ruimte wil maken voor mensen met een ondersteuningsvraag kan ook functiecreatie toepassen: het efficiënter organiseren van bedrijfsprocessen door de werkzaamheden opnieuw te verdelen. Dit gebeurt door werkprocessen te analyseren, relatief eenvoudige taken af te splitsen en deze taken samen te voegen tot nieuwe banen die ook of deels door mensen met een ondersteuningsvraag kunnen worden uitgevoerd.
Een mooi voorbeeld van functiecreatie, samenwerking én duurzaam sociaal werk bieden, is het partnerschap tussen CSU en Vloer Boenen. Frits Hoogewoonink: ‘We werken voor CSU veel op scholen. Daar zagen we dat de vloeren snel beschadigden. Van oude droogloopmatten hebben we nu viltjes ontwikkeld: Matties. De oude matten komen vanuit leverancier CWS naar ons en wij stansen er viltjes eruit. Het stanswerk kan zittend gedaan worden, maar ook andere taken zoals inpakwerk. En dat is het werk dat wij kunnen aanbieden aan mensen met een lichamelijke beperking. Waar mogelijk kunnen zij ook onder begeleiding viltjes plakken en zelfs leerling vloerbewerker worden.’
Tip: Ontwikkel tools
Sommige werkgevers gebruiken meerdere manieren om processen zo in te richten dat de organisatie meer open staat voor mensen met een ondersteuningsvraag. Zo heeft CSU een mooie inclusietool ontwikkeld, vertelt Elke Wirtz, projectmanager Sociale Innovatie. ‘Een arbeidscontract is een van de belangrijkste documenten die je tekent. Daarom hebben we een visuele arbeidsovereenkomst ontwikkeld, die bestaat uit afbeeldingen en korte zinnen. Daarmee maken we de allereerste afspraken met werknemers helderder en begrijpelijker. Zo voelen zij zich meer welkom en vergroten wij de zelfredzaamheid en wendbaarheid van onze collega’s.’
4: Hoe regel ik subsidies voor sociaal werk?
De gemeente Amsterdam stelt allerlei subsidies en regelingen beschikbaar om sociaal werk mogelijk te maken. Van loonkostensubsidie naar loonwaarde tot looncompensatie bij ziekte, van voorzieningen tot begeleiding op de werkvloer. Bekijk eens het subsidiefilter van WSP om te zien welke regelingen er beschikbaar zijn. Maar we winden er geen doekjes om: het is best ingewikkeld. Gelukkig is er veel informatie, hulp en advies. Maak er gebruik van, zoals deze werkgevers doen.
‘De jobcoach van gemeente Amsterdam
vraagt alle subsidies voor ons aan’
Tip: Vraag hulp bij subsidies
WSP en Sociaal Werkkoepel Amsterdam helpen werkgevers op weg met informatie en advies over alle mogelijke subsidies voor het bieden banen in sociaal werk. Gracia Clijdesdale: ‘WSP en Sociaal Werkkoepel Amsterdam voeden ons met informatie en advies, onder meer over subsidies, ook als er wijzigingen zijn. De jobcoach van gemeente Amsterdam vraagt alle subsidies voor ons aan. Daarin worden we goed ontzorgd.’
.
5: Hoe organiseer ik begeleiding op de werkvloer?
Mensen in sociaal werk hebben ondersteuning nodig. Wat er precies nodig is, dat bespreken werkgevers met de jobcoach van hun nieuwe medewerker. De jobcoach is er zowel voor de medewerker als voor de werkgever. De jobcoach brengt boven tafel welke ondersteuning er nodig is en begeleidt de gesprekken over de samenwerking en de voortgang. Daarnaast kan de werkgever van alles doen om ook voor een fijne samenwerking te zorgen.
Tip: Zorg voor een aanspreekpunt
Zoals voor iedereen die werkt is het belangrijk dat er een toegankelijk aanspreekpunt op de werkvloer is. Bij Vloer Boenen is er altijd een leidinggevende op de werkvloer. Frits Hoogewoonink: ‘Die is er om de mensen te ondersteunen met praktische vragen. Verder kom ik zelf een keer per week langs. Dan heb ik een gesprekje over hoe het gaat, soms ook samen met jobcoach. Dat gaat bijvoorbeeld over de structuur die iemand nodig heeft, of extra uitleg. Als werkgever leer je daar ook van.’
Tip: Bespreek het in je organisatie
Een goed geïnformeerd team kan beter samenwerken met de nieuwe collega die extra hulp nodig heeft. Gracia Clijdesdale vertelt: ‘Sociaal Werkkoepel, WSP en de jobcoaches helpen ons op weg door kennisoverdracht over de doelgroepen van sociaal werk. Iemand met een fysieke beperking heeft weer een andere ondersteuningsvraag dan iemand met een verstandelijke beperking. Zo zijn er in onze organisatie al verschillende presentaties over de doelgroepen gegeven. Dat helpt onze nieuwe collega’s beter te begrijpen.’
Tip: Volg de Harrietraining
Speciaal voor collega’s van medewerkers met een arbeidsbeperking is er de Harrie-training. Medewerkers van HvA-UvA volgden al een training en Vloerboenen start er binnenkort ook mee. Tijdens de training vullen de deelnemers hun gereedschapskist met tips en tools om medewerkers die ondersteuning nodig hebben te begeleiden, het gesprek te voeren over hun ondersteuning en hun talent te laten bloeien. Op die manier is de kans dat iemand succesvol aan de slag gaat en blijft een stuk groter.
Tip: Bied perspectief
Perspectief bieden motiveert mensen, weet William van Schreuders Groen. Hij investeert vooral in het begin veel in het begeleiden en opleiden van mensen. ‘Het is belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat ze erbij horen. Daarom worden ze erbij betrokken. We maken groepen en er gaat een voorman mee. Want niet iedereen kan alles zelf of even hard werken. Maar je moet mensen wel afwisselend werk bieden, en perspectief. Dat motiveert mensen om te groeien. En als ze plezier hebben blijven ze ook. Er is nog nooit iemand bij ons weggegaan. We hopen dat mensen zich ontwikkelen en misschien wel hovenier worden.’
.
En? Wat levert het op?
Sociaal werk loont, zoals diverse onderzoeken uitwijzen. En dat is, naast de positieve maatschappelijke impact, belangrijk om iedereen in je organisatie ‘mee’ te krijgen, bevestigen ook deze werkgevers.
‘Ik krijg opdrachten juist omdát ik me inzet
voor een sociale arbeidsmarkt’
Toegevoegde waarde
Iedereen die zijn of haar talenten inzet, voegt waarde toe aan een organisatie, ook mensen met een ondersteuningsvraag. Toch ervaart Frits Hoogewoonink van Vloer Boenen dat veel werkgevers nog vooroordelen hebben. ‘Ze kennen de doelgroep niet en denken: het zal wel niks voor mij zijn. Dan zeg ik: er kan meer dan je denkt. Ik kan zelfs nog wel vijf mensen in mijn organisatie gebruiken.’ Ook Gilda den Rooijen is heel tevreden over de toegevoegde waarde van sociaal werk. ‘Andro maakt de prachtigste Excelsheets. Daar kan menig collega nog wat van leren. Maar sociaal werk biedt zoveel meer dan alleen productie.’
Leerzaam en motiverend
Mensen met ondersteuningsvraag bieden vaak een nieuwe blik op de werkvloer. Gilda: ‘Het is ontzettend leerzaam om Andro in ons team te hebben. Hij stelt andere vragen. Waarom doen we dat eigenlijk zo? Of: we hebben nu al drie keer hetzelfde besproken! Dat is verfrissend en leerzaam. Bovendien is het arbeidsethos van Andro een voorbeeld voor andere collega’s en ontzettend motiverend.’ Dat laatste is overigens wat veel werkgevers herkennen. Edwin Jong: ‘Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat een sociale werkvloer een positieve impact heeft op het ziekteverzuim.’
Makkelijker medewerkers vinden en houden
Sociaal werk bieden zorgt er ook voor dat een werkgever makkelijker personeel vindt. William van Schreuders Groen kan dat beamen. ‘We hebben een grotere vijver aan kandidaten om uit te vissen. Dat is gezien de enorme krapte in de groensector een groot voordeel. En er is weinig verloop.’
Meer zakelijke kansen
William Schreuders ervaart bovendien dat ze als sociale firma hun kansen op opdrachten vergroten, zoals aanbestedingen van gemeente Amsterdam. William: ‘Steeds meer organisaties begrijpen dat ze via inkoop sociale impact kunnen maken.’ Ook Frits Hoogewoonink van Vloer Boenen merkt dat opdrachtgevers het vaak prettig vinden om met een sociaal en duurzaam bedrijf te werken. Frits: ‘Ik krijg opdrachten juist omdát ik me inzet voor een sociale arbeidsmarkt. Voor veel opdrachtgevers is het zelfs de doorslaggevende factor. Dus het levert me wel degelijk iets op.’
Ook aan de slag met sociaal werk? Of een samenwerking starten?
Neem contact met ons op.